L-GĦUL

L-GĦEWIEL huma makakki, xi kultant kattivi, u azzjonithom ħazina.  Imma jekk jaħslu jieħdu grazzja miegħek jgħinuk u jaqbzu għalik.  L-Għewiel iħobbu jidħlu ġo xi ħaġa, jikkapparrawha u jagħmluha tagħhom.  Meta jagħmlu hekk, ma jirnexxielek taqlagħhom minn hemm ġew b'xejn.  L-agħar meta jidħlu ġo xi dar.  Għul li jikkapparra dar u jagħmilha tiegħu jgħidulu ĦARES.  Jgħidulu hekk għax hu jqis ruħu li qed "iħares id-dar", jiġifieri jippretendi li hu l-gwardjan tagħha u jiddejjaq għall-mewt jekk tidħol toqgħod fiha int.  Imma jkun hemm min li l-Ħares jaċċettah fid-dar - imbasta jagħmel biss kif jgħidlu hu.  L-Għul (u allura anke l-Ħares) għandu biss erbat iswaba, mhux ħamsa.   Biex teħles minnu, l-Għul trid tagħtih daqqa ta' xi ħaġa.  Imma daqqa waħda trid tagħtih, għax jekk tagħtih tnejn, it-tieni daqqa tħassar lil tal-ewwel!  Għalhekk meta xi ħadd jipprova jirrezistih, l-Għul jgħidlu: "Agħtini daqq'oħra jekk int raġel!"




IL-GAWGAW

Bħalma l-Għul jista' jidħol ġo xi dar u jsir Ħares, jista' wkoll jidħol ġo xi bniedem.  Dan jiġri l-aktar meta l-bniedem ikun għadu tarbija.  Tifel li jitwieled ezatt ma' nofillejl tal-Milied, jidħol fih il-Għul.  Meta jikber u jsir raġel, f'kull nofsillejl tal-Milied joħroġ mis-sodda bla ma jkun jaf u jinbidel fi ħlejqa oħra.  Jibda jtir fuq il-bjut, ikellem lill-Qamar. u jagħmel ħafna għeġubijiet.  Raġel bħal dan jissejjaħ GAWGAW.  Jekk tinduna li int Gawgaw, l-unika ħaġa li tista' tagħmel biex teħles hi li taqbad għarbiel tal-qamħ (minn dawk il-kbar) u toqgħod tgħodd it-toqob kollha li fih, minn nofsillejl sal-Paternoster bla ma tieqaf.




IL-MIBDULIN

Il-Gawgaw, Muna l-Għaniqa, u l-Ħajbu huma kollha MIBDULIN.  Il-Mibdulin huma nies ukoll, imma mhux nies bħall-oħrajn.  Jidħku inqas minn ħaddieħor; jaħsbu ħafna, isaqsu aktar; jilbsu differenti, jaħsbuha mod ieħor, ma jistgħux għall-imħuħ mudlama u magħluqa; jħobbu s-sabiħ, jobgħodu l-kruha, u jedhew bil-kelma miktuba.  Jiġifieri huma nies strambi u farrada.  U huma strambi u farrada għax fi twelidhom ikun daħal fihom l-Għul.  Diġa nafu bil-Gawgaw li l-Għul daħal fih f'nofsillejl tal-Milied.  Imma mhux il-Gawgaw biss hu mibdul.  Meta mara tinqabad tqila fid-disgħa w'għoxrin lejl tal-qamar, meta jkun "qamar mitluf", jiġifieri lejl bla qamar, it-tarbija li titwieled jidħol fiha l-Għul.  Meta jikbru, f'kull lejl bla qamar dawn in-nies joħorġu billejl u jagħmlu affarijiet tal-għaġeb.




MUNA L-GĦANIQA

Muna fetħet il-bieb u daħħlet lill-Gawgaw ġewwa.  Daħħlitu fil-mini tal-Belt.  Magħha, hemm isfel, hemm sħabha, fosthom wieħed jgħidulu l-ĦAJBU.  Muna u sħabha huma kollha MIBDULIN.  Muna għaddiet lill-Gawgaw mill-mini tal-Belt u wasslitu sal-Palazz ta' Bedud.  Ħafet miegħu fis-swali tal-Palazz, imma spiċċat inħatfet mit-TORK tat-TARAĠ.  Sa fejn hu magħruf, Muna għadha f'idejn it-Tork tat-Taraġ, li miegħu għandu lil BEDUD u lill-ORS tal-GANDLORA u, miskina, min jaf x'qed jagħmlulha. 

**************************************************************



IL-ĦAJBU

Il-Ħajbu deher l-ewwel darba fil-mini tal-Belt, fejn hemm ukoll Muna l-Għaniqa u sħabha.  F'dawn il-mini jiltaqgħu il-Mibdulin, u l-Ħajbu hu Mibdul ukoll.  B'għaġeb kbir ta' kulħadd, il-Ħajbu feġġ ukoll f'Bufies, fejn kien qed jistenna lill-Gawgaw jasal.  Il-Ħajbu laqqa' lill-Gawgaw mal-Mistoqsija - li tiġi oħt il-Għerf.  Il-Gawgaw ħabb il-Mistoqsija u għalhekk imtela' bl-Għerf.  Mid-dehra anke l-Ħajbu ħabb il-Mistoqsija - għax jidher li hu għaref mhux ħazin.  Lill-Ħajbu ssibu ħdejn il-Gawgaw kull meta l-Gawgaw ikollu bzonn l-għajnuna.

**************************************************************



IL-ĦARES

Il-ĦARES hu GĦUL li jkun daħal ġo xi dar, jew għar, jew xi dagħbien, jew xi palazz u jikkapparrah u jagħmlu tiegħu.  Kien Ħares ta' dar fil-Belt li wassal il-messaġġ lill-Gawgaw li l-Imlejka kellha bzonn l-għajnuna.  Bufies hu mimli bl-Eħirsa, kollha jgħassu x'imkien.  L-Eħirsa jinġiebu mal-Mibdulin, imma xorta jħobbu jinku.  Trid teqfilhom għax inkella jafu jitilgħu fuq rasek u jagħmluk zibel.

***************************************************************



IT-TORK TAT-TARAĠ

It-Tork tat-Taraġ hu WAĦX li jgħix fil-Palazz ta' Bedud.  Jgħidu li dari kien iħobb jinħeba fil-kantini tad-djar kbar tal-ibliet u jisraq it-tfal zgħar.  Imma hu zgur li bhalissa t-Tork tat-Taraġ qiegħed fil-Palazz ta' Bedud.  Miegħu hemm ukoll l-Ors tal-Gandlora u dawn it-tnejn flimkien jagħmluha ta' ċakerawts tal-Palazz.  Bedud, it-Tork u l-Ors issibhom dejjem flimkien, qishom tlett isrum f'qalziet wieħed.  Qalbi tingħafas meta niftakar li f'idejhom dawn għandhom lil Muna l-Għaniqa.  Min jaf, miskina, x'qed jgħaddi minn għaliha.

**************************************************************



L-ORS TAL-GANDLORA

L-Ors tal-Gandlora hu Waħx ieħor, sieħeb it-Tork tat-Taraġ.  It-tnejn huma ħbieb kbar ta' Bedud u t-tnejn jgħixu fil-Palazz tiegħu.  L-Ors tal-Gandlora jħobb jidħol fil-ħolm tan-nies u jimlielhom rashom b'ħafna ħrejjef u ħmerijiet.  Il-Gawgaw daħal inkiss inkiss fil-Palazz ta' Bedud, u xarrablu daqqtejn fuq imnieħru, imma l-Ors reġa' ġie f'tiegħu, u bid-daqqa li ta lill-Gawgaw, tefgħu minn tulu għal isfel mit-taraġ tal-Palazz.  imma kull deni ħudu b'ġid għax bis-saħħa t'hekk il-Gawgaw spiċċa f'Bufies

**************************************************************


BEDUD

Bedud hu r-Rajjes tas-Sħaħar tas-Setta.  Hu jsaltan fuq il-ħolm u l-fantasija tal-poplu u jzomm f'idejh l-imfietaħ tal-memorja.  Għandu palazz ta' ġmiel kbir li trid seba' għajnejn biex tarah.  Il-kobor tas-swali jġiblek għajnejk wara widnejk, u f'dawn is-swali dejjem għaddejin il-festi u r-riċevimenti.  Jgħixu miegħu fil-palazz għandu lit-Tork tat-Taraġ u lill-Ors tal-Gandlora.  It-tnejn huma ta' min jibza' minnhom.  Kien minħabba li waqa'  t-taraġ ta' Bedud li l-Gawgaw sab ruħu f'Bufies.  Bedud joqgħod b'seba' għajnejn li ma jaqax it-taraġ hu ukoll.



IL-WAĦX

L-UĦUX huma l-erwieħ ta' nies li mietu b'xi lanzita fl-istonku tagħhom u baqgħu, anke wara li mietu, vendikattivi, jobgħodu d-dinja u jħobbu jagħtu fastidju lin-nies.  It-Tork tat-Taraġ hu Waħx. U anke l-Ors tal-Gandlora.  Uħux oħra li nismagħhom isemmu huma Waħx il-Baqar, il-Belliegħa, u Nar il-Bluh. 

IS-SAĦĦAR FALZUN

Is-Saħħar Falzun hu s-Sultan, il-Ħakem, u l-Mula ta' Bufies - l-art f'tarf id-dinja, kollha ħdura, għoljiet, widien, u ġmiel tal-ġenn.  Il-Mibdulin kollha li, għal xi raġuni jew oħra, jsibu ruħhom f'Bufies, imorru jzurah fil-Palazz tiegħu. Iqisuh li hu r-Rajjes tagħhom.  Falzun isikket ir-ragħad u jraqqad l-irjieħ, u jifhem il-qamar u l-kwiekeb fis-smewwiet.  Bħala Sultan u Ħakem ta' Bufies, Falzun iħaqqaqha ma' l-Għewiel li jħufu u jiġru ma' kullimkien, u ma jħallihomx jisfrattaw u jagħmlu l-ħsara.  Fil-Palazz ta' Falzun hemm il-Ġbnien tal-Qasab l-Aħdar - li jikber u jiċkien - int mingħalik li qed timxi lejn il-ħajt ta' wara, imma dan dejjem jersaq u jersaq lura u ma tasal ħdejh qatt.  Mis-siġar ta' dal-ġnien, is-Saħħar Falzun jaqta' t-Tronġiet Mewwija.  Meta jkollu aptit, Falzun jaqsam waħda minnhom u minn ġo fiha toħroġ Tfajla tal-Ġmiel, għarwiena ħuta.  Falzun jieħu ħafna paċenzja b'dawn it-tfajliet, imma mhux magħruf sewwa sew x'joqgħod jagħmel magħhom fil-Palazz.

IL-QADI

Il-Qadi hu l-id ix-xellugija tas-Saħħar Falzun.  Kull filgħodu jkun fid-dwejra tal-Palazz tiegħu, imdawwar mill-Eħirsa tal-Palazz li jagħtuh il-pariri fuq x'ikun qed jiġri u x'għandu jagħmel.  Għand il-Qadi jmur kull min għandu xi ħaġa moħġaġa, u minn dak li jisma', il-Qadi jaqda (jiddeċiedi) jekk il-ħaġa moħġaġa nqatgħetx sewwa jew le.  Għandu kelb kbir quddiem il-bieb tad-dwejra.  Meta jkun b'għajnejh miftuħa jkun rieqed, u meta jkun b'għajnejh magħluqa jkun imqajjem.

IL-QAJD (IL-FIERES)

Jekk il-Qadi hu l-id ix-xellugija, il-Qajd hu l-id il-leminija tas-Saħħar Falzun. It-tmexxija ta' Bufies hi f'idejhom it-tlieta.  Il-qajd ikun dejjem riekeb iz-ziemel - għalhekk jgħidulu "IL-FIERES".  Iz-ziemel tiegħu jiġri daqs ir-riħ, u hawn min jgħid li jaf jitkellem ukoll.  Il-Qajd idur max-xatt kollu ta' Bufies, jaqsam il-widien, jitla' l-għoljiet, jixref mill-irdumijiet, jiftaqad, iħuf, u dejjem jgħasses għal li jista' jinqala'.  Hu bniedem stonkuz u ma jibza' minn xejn.